„Człowiek, który zrozumiał naturę. Nowy świat Alexandra von Humboldta” Andrea Wulf
To świat pulsujący życiem, twierdził uczony, świat, w którym „człowiek jest niczym”.
Oto człowiek, który zrozumiał naturę. Wizjoner, jakiego mało. Oto kobieta, która przywróciła jego pamięć. Oto nowy świat Alexandra von Humboldta – świat, który trwa do dziś, lecz jakby zapomniany.
Gdy Humboldt tak stał na dachu świata i patrzył na rozciągające się w dal pasma górskie, zaczął inaczej postrzegać świat. Zrozumiał, że ziemia to jeden wielki żyjący organizm, gdzie wszystko jest ze sobą powiązane – tak stworzył nową, śmiałą wizję natury, która nadal wpływa na nasz sposób pojmowania przyrody.
Ten wielki uczony stał się legendą już za życia, a długo po śmierci był wspominany i doceniany, jednak uroki wojny oraz niemieckie pochodzenie zasypały jego twórczość oraz pamięć o nim głęboko pod ziemię.
Andrea Wulf postanowiła przypomnieć o życiu i dokonaniach Alexandra von Humboldta, którego wiedza zrewolucjonizowała naukę oraz sztukę na wielu płaszczyznach. Ten niezwykle mądry człowiek zrobił coś jeszcze: przybliżył świat, którego jesteśmy nierozerwalną częścią, a który nagminnie niszczymy, tym samym szkodząc sobie i jej – naturze.
Autorka, w moim odczuciu, nie stworzyła wyłącznie biografii Alexandra von Humboldta, tylko rewelacyjną pochwałę nauki i przestrogę na przyszłość, która wygląda niepokojąco. Co więcej nie skupiła się wyłącznie na życiu wielkiego uczonego, ale także na całym środowisku naturalnym i naukowym, który otaczał Humboldta. Dlatego też w książce przeczytamy o innych ważkich osobistościach, takich jak: Darwin, Thoreu, Haeckel, Muir i wielu innych, dla których niemiecki uczony stał się inspiracją często na całe życie. Andrea Wulf spojrzała szerzej i pokazała świat Humboldta czytelnikowi z każdej możliwej strony, ukazała jego wpływ, który roztaczał się na cały glob, toteż w niniejszej książce przeczytamy o wielu rewolucjach i rewolucjonistach, o wojnach, które trawiły XIX i XX wiek, o polityce, która zagrażała nie tylko społeczności, ale także naturze i sztuce, która się nią inspirowała – o wszystkim, co zmieniło świat.
Andrea Wulf nie komplikuje dodatkowo i tak bardzo złożonej historii swoim językiem – pisze prosto i rzeczowo, a jednocześnie barwnie. Skupia uwagę czytelnika, nie rozprasza, nie szuka zbędnych dygresji, trzyma się kolei czasu. To kunszt znakomitej literatury w każdym calu.
Jedyny mój zarzut, to taki, że historia w pewnym momencie urywa się. Mam wrażenie, że autorka trochę zbyt daleko zabrnęła i później trudno było się wycofać, by znów powrócić do tytułowego świata Alexandra von Humboldta, ale to mało znaczący szczegół.
W książce znalazło się miejsce na ryciny, rysunki, a także kolorowe ilustracje, również jednej z ważniejszych prac Humboldta – Naturgemälde. W połączeniu z treścią urozmaicają one lekturę.
Wszelkie nagrody oraz nominacje, które posypały się za tę publikację, jak najbardziej są zasłużone i należą się autorce. Andrea Wulf podjęła się trudnego zadania, włożyła w tę publikację ogrom pracy i poświęciła mnóstwo czasu, a efekt zachwyca.
Zanim przeczytałam tę książkę, nie zdawałam sobie sprawy ile zawdzięczam jednemu człowiekowi, nie wiedziałam, że już od setek lat mówiono o zachłanności ludzkiej i o jej konsekwencjach, nie miałam pojęcia, że wszyscy wiedzieli, a mimo to krzywdzili naturę i tym samym siebie i nas – tych, którzy przyszli po nich.
I, że my robimy to samo.
Warto przeczytać. Warto zrozumieć naturę.
Madame Booklet
Człowiek, który zrozumiał naturę. Nowy świat Alexandra von Humboldta
(The Invention of Nature: Alexander von Humboldt's New World)
Andrea Wulf
Tłumaczenie: Katarzyna Bażyńska-Chojnacka i Piotr Chojnacki
Projekt okładki: Urszula Gireń
Projekt typograficzny i łamanie: Grzegorz Kalisiak| Pracownia Liternictwa i Grafiki
Opracowanie map: Mariusz Mamet
