„Mózg. Granica życia i śmierci” Adrian Owen
Drogi Adrianie,
proszę użyć mojego przykładu do pokazania ludziom, jak ważne są skany. Chcę, żeby dowiedziało się o nich więcej osób. Mam wobec tej techniki dług wdzięczności. Nie reagowałam na otoczenie i mój przypadek wydawał się beznadziejny, ale skany pokazały, że nadal istniałam.
Skany zadziałały jak magia – odnalazły mnie.
Całuję, Kate.
Jeszcze kilka lat przed napisaniem tym słów, Kate leżała w szpitalnym łóżku, nie dając znaków istnienia świadomości. Zamknięta w kokonie ciała – skryta w tajemniczej szarej strefie, z której trudno było jej się wydostać – trwała na granicy życia i śmierci.
I gdyby nie zaskakujące meandry życia dr. Adriana Owena, być może nigdy on sam nie zainteresowałby się stanem wegetatywnym Kate i nie przeskanował jej mózgu, wykorzystując metodę PET. Być może nigdy nikt nie dowiedziałby się, że gdzieś tam, zamknięta w ciele, jest świadoma Kate. I być może nigdy ta młoda kobieta nie wyrwałaby się z tego więzienia.
Jedno jest pewne – jej przypadek wzburzył świat i zrodził setki kolejnych pytań, dotyczących mózgu i ludzkiej świadomości. A o tym jak trudna okazała się droga, by odnaleźć odpowiedzi na te pytania, pisze dr Owen w książce zatytułowanej Mózg. Granica życia i śmierci wydanej w Polsce przez Wydawnictwo Feeria Science.
Autor książki jest brytyjskim neurologiem, wybitnym badaczem specjalizującym się w neuronauce kognitywnej. W swoim laboratorium w Western University, w kanadyjskim mieście London, prowadzi badania pacjentów z urazami mózgu oraz jego zaburzeniami, wykorzystując do swoich badań neuroobrazowanie – funkcjonalny rezonans magnetyczny (fMRI) oraz elektroencefalografie (EEG).
Jednak zanim dotarł do miejsca, w którym obecnie się znajduje, minęło ponad 20 lat wypełnionych wymagającą pracą, która z każdym dniem przybliżyła go do rozwikłania zagadki szarej strefy świadomości – miejsca, znajdującego się, pomiędzy życiem a śmiercią.
Książka dr. Owena to nie tylko zapis historii nauki, ale także opowieść o jego życiu i drodze naukowej oraz osobliwych przypadkach pacjentów w stanie wegetatywnym. To historie, które wzruszają, dodają nadziei oraz wiary w ludzkie współczucie. To trudna podróż przez cierpienie i jednocześnie zachwycająca wędrówka po świecie dotąd niezbadanym przez nikogo. Autor dzieli się wieloma osobistymi przeżyciami, które ukształtowały go w tej wędrówce ku szarej strefie świadomości. Jest to bardzo osobista relacja lekarza, który poświęcił całą swoją energię nie tylko nauce, ale przed wszystkim ludziom.
Niewątpliwie urzekł mnie entuzjazm doktora i jego otwartość na media, które pozwalały mu dotrzeć do szerszej grupy ludzi. Szanowałam to, jak konstruktywnie odpowiadał w książce na krytykę sceptyków jego teorii oraz badań, jednocześnie rozwiewając wszelkie wątpliwości. Doceniałam również, że dbał o kontakt z przebadanymi pacjentami nawet, jeśli nie przejawiali żadnych oznak świadomości. Spotykał się z nimi osobiście, w ich domach, poza murami laboratoriów, instytutów czy też szpitali. W żadnym z jego słów nie wyczułam typowego dla lekarzy podejścia do pacjentów, jak do obiektów badawczych, a zwyczajnych ludzi.
Dr Owen prezentuje w publikacji metody badawcze, opracowane przez niego oraz współpracujący z nim zespół naukowców. Przedstawił w niej pełen przebieg neuroobrazowania m. in. za pomocą fMRI, który pozwolił na skontaktowanie się z pacjentem skrytym w szarej strefie, a nawet umożliwił zadanie mu kilku pytań, na które udzielił odpowiedzi, wykorzystując swoją wyobraźnię. To tylko jedna z wielu metod, które okazały się kartą przetargową w kontakcie z osobą znajdującą się w stanie wegetatywnym, otwierająca ścieżkę do głębszego poznania funkcjonowania ludzkiego mózgu.
Mózg. Granica życia i śmierci jest idealnym przykładem tego, jak powinna zostać napisana książka popularnonaukowa. Przedstawienie tak niecodziennego tematu, w tak prosty sposób, udało się autorowi znakomicie. Nieskomplikowany układ książki, w tym dość krótkie rozdziały, a także uporządkowanie przedstawianych informacji pozwalało na ich łatwiejsze przyswojenie. Odnoszenie się do codzienności przez autora, podczas tłumaczenia naukowych kwestii, również ułatwiało zrozumienie i nie nużyło. Wszystko to sprawia, że jest to publikacja, którą z łatwością przeczyta każdy, kto chciałby lepiej poznać tę cienką granicę ludzkiej świadomości.
To, co prezentuje czytelnikom w swojej książce dr Owen, jest milowym krokiem w kierunku zrozumienia świadomości i jednocześnie fragmentem większej układanki. Niestety brakuje jeszcze wiele części, by stworzyć z nich całą prawdę, ale ważne jest to, że odpowiedź zdaje się być już na wyciągnięcie ręki.
Madame Booklet
Mózg. Granica życia i śmierci
(Into the Gray Zone: A Neuroscientist Explores the Border Between Life and Death)
Adrian Owen
Tłumaczenie: Izabela Zwiech
Projekt okładki i stron tytułowych: Design Partners
Wydawnictwo Feeria Science
350 stron
Data wydania: 14 marca 2018
